Sinds het boek van Jelle Jolles over het tienerbrein is er in het Nederlandse onderwijs aandacht voor de specifieke behoeftes van het tienerbrein. We vatten de voorwaarden om effectief te kunnen leren in ‘6 key needs’.
1. Het tienerbrein wil het leren verbinden
Ons brein leert associatief. Door onderzoek weten we dat dit bij een tienerbrein sterker ontwikkeld is. IMYC is een vakkenverbindend curriculum. We vinden verbanden leggen tussen de verschillende schoolvakken daarom net zo belangrijk als verbanden leggen binnen het vak.
2. Een ‘use it or lose it’-principe
Alleen als de leerling betekenis weet te geven aan hetgeen hij/zij leert, zal het onthouden worden en verankerd blijven. Tieners zijn veel sneller geneigd om zaken die niet interessant zijn te vergeten. Het is niet voor niks dat ze nogal eens zuchtend vragen waarom ze iets eigenlijk moeten leren. Met IMYC zien leerlingen in waarom iets belangrijk is, doordat de verbanden met voor hen relevante zaken duidelijk zijn.
3. In een groep geaccepteerd willen worden
Het tienerbrein kan negatieve gevoelens, zoals afwijzing, nog moeilijk onderdrukken, waardoor deze als bijzonder pijnlijk worden ervaren. De onderzoeks- en verwerkingsactiviteiten binnen IMYC zijn aansprekend en uitdagend, waarbij leerlingen als groep tot een oplossing komen. Feedback geven en ontvangen is daarbij een veilig en sociaal proces.
4. Het tienerbrein heeft baat bij zelfregulatie en eigenaarschap
Initiatief nemen is geen vanzelfsprekendheid in het tienerbrein. Tieners willen desondanks invloed uitoefenen, gehoord en gezien worden. Deze key need gaat over het ontwikkelen van eigenaarschap en intrinsiek weten dat je het verschil kunt maken in de wereld om je heen. Meer informatie…
5. Het tienerbrein neemt sneller risico’s
Dit biologische gegeven kenmerkt de ontwikkeling van een tiener. Bij IMYC wordt de leerling begeleid om op een verantwoorde manier risico’s te nemen tijdens het leren. Als je nieuwe dingen doet, kom je tot ontwikkeling!
6. Hulp nodig bij plannen, beslissen en omgaan met verantwoordelijkheden
De prefrontale cortex (frontale hersenkwab) in een tienerbrein is nog volop in ontwikkeling. En dat is precies het gebied waar plannen, beslissen en omgaan met verantwoordelijkheden voor een groot deel geregeld wordt in je brein. Dit vergt structuur en discipline van de leraar (of coach). IMYC voorziet in een heldere structuur en biedt de leraar ondersteuning bij deze uitdagende taak.
Artikels en boeken over het tienerbrein
Jolles, J. (2020). Leer je kind kennen. Over ontplooiing, leren, denken en het brein. Amsterdam: Uitgeverij Pluim.
Kagan, S. (2019). Breinvriendelijk onderwijs. Feiten, tips en coöperatieve structuren (2e druk). Vlissingen: Bazalt Educatieve Uitgaven.
Carter, C. (2018). How Independent Should Teenagers Be?. Psychology Today. Online
Crone, E. (2018). Het puberende brein. Amsterdam: Prometheus.
Nelis, H., & Van Sark, Y. (2018). Motivatie binnenstebuiten. Het geheim achter gemotiveerde pubers, enthousiaste leerlingen en gedreven docenten. (6e druk). Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers.
Jolles, J. (2016). Het tienerbrein: over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam University Press. Online
Bandura, A. (2008). An agentic perspective on positive psychology. Positive psychology: Exploring the best in people, Vol 1: Discovering human strengths.
Freire, P. (1993) Pedagogy of the Oppressed. Translated by Myra Bergman Ramos. Penguin.
