Het ideaalplaatje: je visie op leren doorlopend scherp houden en je leerlingen optimaal laten ontwikkelen. IMYC is zowel een curriculum als een onderwijsconcept. In dit artikel leggen we uit hoe IMYC in beide hoedanigheden bijdraagt aan de schoolvisie en het leren op school.
In onderwijsland valt de term ‘leren’ regelmatig. Maar hebben we het dan wel over hetzelfde? Er zijn verschillende soorten leren: intentioneel leren, incidenteel leren, cognitief leren, vaardigheidsleren. En zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Volgens hersenwetenschappers is de adolescentie de periode waarin het brein optimale mogelijkheden heeft voor het cognitief leren. Tieners staan echter vooral open voor de sociale omgeving, en voor de sociale interactie met leeftijdsgenoten en leren daardoor veel in dit opzicht.
Er is geen moment dat tieners niet leren: thuis, online, bij hun (sport)vereniging of in het verkeer. Dat leren gebeurt veelal toevallig. Als leraar sta je voor de uitdaging om het leren ook enigszins te sturen: leerlingen laten groeien in wat je voor ogen hebt.
Samen leren en ontwikkelen verbeteren
IMYC is gebaseerd op de visie dat goed onderwijs ontstaat als je samen leren verbetert. Hierbij maken we gebruik van inzichten uit de hersenwetenschap. Wanneer een leerling steeds beter kan leren, zal hij of zij ook steeds betere prestaties kunnen leveren. De prestatie is dan niet afhankelijk van het moment of gebaseerd op een kunstje. Nee, de leerling heeft echt iets geleerd en kan dat bewijzen.
Visie op leren: wat heeft een tienerbrein nodig?
Elke ontwikkelfase van het brein van tieners heeft invloed op de manier waarop leren het beste lukt. De frontale kwab is in deze jaren nog sterk in ontwikkeling. In het curriculum van IMYC wordt rekening gehouden met de basisbehoeften van het tienerbrein (de ‘key needs’).
- ‘Use it, or lose it’-principe: wat niet nuttig voelt, vergeet je.
- Hulp bij plannen, beslissen en omgaan met verantwoordelijkheden
- Risico’s nemen terwijl vaak de gevolgen niet overzien worden
- In een groep geaccepteerd willen worden
- De behoefte om verbanden te leggen
- Baat bij zelfregulatie en eigenaarschap
Meer lezen? Hier vertellen we alles over het tienerbrein.
Zo worden in de lestaken suggesties gedaan voor opdrachten waarin leerlingen met elkaar samenwerken en nieuwe (spannende) onderzoeken mogen doen. Daarin zitten de componenten met leeftijdsgenoten sociale banden smeden en verantwoord risico’s nemen.
Leerlingen ervaren met IMYC ook hoe de verschillende vakken met elkaar samenhangen, waardoor deze meer betekenis voor hen krijgen en ze verbanden kunnen leggen. “Meneer/mevrouw? Waarom moeten we dit leren?” Het is een veelgehoorde vraag op middelbare scholen. En bovenal: onmisbare feedback voor een leerkracht. Want op dat moment zien de leerlingen niet de verbanden of de urgentie om iets te leren. Het ‘use it, or lose it’-principe is dan onverbiddelijk. Het lijkt niet interessant, dus vergeet je het.
Visie op leren en ontwikkelen: het IMYC-leerproces
Om leerlingen bewust te laten leren, werken we binnen IMYC met een leercyclus, waarin de verschillende leerfasen zichtbaar worden. Tieners hebben hulp nodig bij zaken structureren en plannen. Als ze het overzicht verliezen, dan leren ze minder goed. Het leerproces biedt duidelijkheid. Leerlingen weten na verloop van tijd wat ze wanneer gaan doen tijdens een thema.
Leren begint met nieuwsgierigheid. Door een prikkelende, enthousiasmerende startactiviteit worden de leerlingen elk thema nieuwsgierig gemaakt. Op dit punt proberen we het tienerbrein optimaal te bereiken. De leerlingen maken lol met elkaar, ze nemen verantwoord risico’s en beseffen dat ze iets belangrijks gaan leren. Iets belangrijks dat te maken heeft met het thema waar ze zo enthousiast van worden. Dankzij het startpunt heb je hun aandacht te pakken.
Leerlingen weten vaak al veel meer van een thema dan je zou denken. Hiervoor is de kennisoogst. Tijdens deze fase van het leerproces verken je waar je de accenten op moet leggen in de komende periode. Wat de leerlingen al weten en kunnen, geef je minder aandacht. Waar ze nog moeite mee hebben, geef je meer aandacht.
Visie op leren en ontwikkelen: duidelijke leerdoelen
Je creëert extra focus op leren door alvast de leerdoelen te verkennen. Wat gaan de leerlingen de komende tijd leren? Wat betekent het als de doelen behaald zijn? Hoe merk je dat je een bepaald doel bereikt hebt? Het tienerbrein ervaart zo een duidelijke focus, overzicht en krijgt hulp bij het plannen.
Aan de hand van de opdrachten gaan de leerlingen aan de slag met onderzoeken en verwerken. Zo bouwen zij aan hun kennis, vaardigheden en inzicht over het centrale thema. Om de leerlingen bewust te laten leren, worden ze uitgedaagd om te reflecteren op dat wat ze hebben geleerd en hoe ze dat hebben gedaan.
De ontwikkeling beoordelen en monitoren
Daarna of gelijktijdig met de onderzoeks- en verwerkingsactiviteiten wordt met behulp van het assessment for learning geëvalueerd en beoordeeld in hoeverre de leerling de vaardigheidsdoelen heeft ontwikkeld. Zo krijgt de leerling inzicht in zijn eigen leren en met behulp van de leeradviezen kan hij of zij samen met de leerkracht bepalen welke vervolgstap gezet kan worden om verder te groeien.
Visie op leren en ontwikkelen: de afsluiting
Tot slot organiseren de leerlingen met hun leraren een feestelijke afsluiting van het thema. De leerlingen nemen hierin het initiatief. De leerkracht stuurt op afstand bij (hulp bij verantwoordelijkheden). De leerlingen maken hun leerproces zichtbaar en vieren wat ze geleerd hebben in de afgelopen periode. De afsluiting van een thema is ook een moment van reflectie. Bovenal zijn de leerlingen trots op wat ze bereikt hebben, waardoor ze met positieve energie doorgaan naar het volgende thema. Het is immers leuk om te leren!
Bronnen en verder lezen of luisteren
- Carol Dweck (2015), “Growth Mindset – Professor Carol Dweck on Bridging the Gaps” (Podcast)
- Hardiman, M. (2012), Informing pedagogy through brain-targeted teaching.
- Jelle Jolles (2017), Het tienerbrein. Amsterdam University Press. (eBook)
- Jelle Jolles (2018), Kinderen zijn als rupsen: nog lang niet af. De Correspondent
Meer weten over IMYC?
Kijk gerust eens rond op onze website of die van Curriculum 10-14. Met al je vragen helpen we je graag verder via info@imyc-nederland.nl
Volg ook onze nieuwsbrieven of abonneer je via de sociale media op IMYC/Curriculum 10-14 als je op de hoogte wilt blijven. Er zijn geregeld digitale Communitybijeenkomsten waar je van harte welkom bent.
Aanmelden voor de nieuwsbrieven
IMYC
Facebook | LinkedIn | Instagram
Meer lezen over IMYC en het onderwijs
De doorlopende leerlijn en de systeemfout
Iedereen wil bewust of onbewust een doorlopende leerlijn. Het probleem ligt echter bij het systeem en de organisatie van ons onderwijs.
Wat is formatief evalueren? (met IMYC)
Op veel scholen bestaat de wens om formatief evalueren in te voeren. Wat is formatief evalueren eigenlijk? En hoe helpt IMYC daarbij?
Goed onderwijs is samenwerken met je collega’s
Het lijkt zo simpel: het voortgezet onderwijs als plek waar collega’s met elkaar samenwerken. Toch gebeurt het nog te weinig.
